Ćwiczenie V – Oznaczanie i klasyfikacja zdolności przystosowawczej

 
Wprowadzenie

Zdolność organizacji do stawienia czoła i przystosowania do zmiany jest niezbędna aby ograniczyć negatywne skutki zmiany klimatu oraz wykorzystać pojawiające się szanse. Ćwiczenie V, bazujące na doświadczeniu uczestników, pozwoli określić najistotniejsze czynniki, które mają wpływ na zdolność przystosowawczą na lokalnym obszarze lub w sektorze gospodarki. Identyfikacja silnych oraz potrzebujących  szczególnej uwagi obszarów będzie wynikiem poniższego ćwiczenia. Te informacje są niezbędne dla określenia konkretnych środków przystosowawczych w Ćwiczeniu VII – Zintegrowana ocena podatności i plan działania.

Cel

Poniższe ćwiczenie ma na celu określenie i sklasyfikowanie wewnętrznych i zewnętrznych czynników zdolności przystosowawczej, aby wybrać najbardziej istotne czynniki do oceny podatności na zmianę klimatu na lokalnym obszarze lub w sektorze gospodarki.

Dane wejściowe

Lista kluczowych negatywnych czynników klimatycznych i społeczno-gospodarczych określonych w ćwiczeniu II i III.

Wynik

Lista czynników mających największy wpływ na zdolność przystosowawczą na lokalnym obszarze lub w sektorze gospodarki.

Materiały i przygotowanie

• Materiały: jedna talia kart (lub dwie jeśli omawiacie Państwo dwa sektory gospodarki), karteczki samoprzylepne, długopisy, kolorowa taśma.
• Arkusz papieru o wymiarze tablicy flipchart z definicją zdolności przystosowawczej 1, 2 i 3 opracowaną przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmiany Klimatu (IPCC)

• Arkusz papieru o wymiarze tablicy flipchart z wykresem A: Hierarchia znaczenia i wykresem B: Hierarchia trudności (Tabela 1). Jeśli chcecie Państwo otrzymać matrycę: proszę przygotować ją na arkuszu papieru o wymiarze tablicy flipchart (Tabela 2).

Tabela 1. Czynniki zdolności adaptacyjnej zgodnie z ich wartością i stopniem skomplikowania (Do pobrania z Plików powiązanych po prawej stronie) 

Tabela 2. Czynniki zdolności adaptacyjnej, matryca ich wartości i stopnia skomplikowania (Do pobrania z Plików powiązanych po prawej stronie)

• Lista kluczowych negatywnych czynników klimatycznych i społeczno-gospodarczych, określonych w Ćwiczeniu II i III.

Instrukcje do ćwiczenia

1. Lider procesu przedstawia ćwiczenie składające się z dwóch części:

(1) Określenie czynników wpływających na zdolność przystosowawczą, oraz
(2) Sklasyfikowanie czynników według ich znaczenia i trudności zmiany.

2. Określenie czynników oraz klasyfikacja według znaczenia:

• Lider procesu przykleja do ściany lub tablicy arkusz z definicją zdolności przystosowawczej: „zdolność systemu do dostosowania się do zmiany klimatu (włączając zmienność klimatu i warunki ekstremalne) umożliwiającą zmniejszenie potencjalnych szkód, wykorzystanie szans  lub poradzenie sobie z konsekwencjami” przygotowaną przez IPCC. 

• Lider procesu umieszcza na tablicy arkusz „Zdolność przystosowawcza 2”:

• Uczestnicy przez 5 minut zapisują na karteczkach samoprzylepnych czynniki, które mają największy wpływ na zdolność przystosowawczą ich własnych organizacji. Uczestnicy mogą również określić znaczenie każdego czynnika, przy pomocy talii kart od 2 (najniższe) do Asa (najwyższe).
  
  
• Teraz czas na grę w karty. Lider procesu prosi kolejno uczestników o wybranie najwyższej wartości, na przykład wsparcie polityczne na poziomie „Asa”– tj. umieszczenie karty z najbardziej wpływowym czynnikiem na tablicy. Każda osoba, która zanotowała wsparcie polityczne lub podobną kategorię – niezależnie od przypisanej wartości – powinna umieścić swoją kartę na wierzchu karty leżącej na stole. Następnie należy omówić z jakich powodów dany czynnik jest ważny i jego wpływ na zdolność przystosowawczą. Uczestnicy powinni osiągnąć porozumienie w kwestii znaczenia czynników, tzn. wartości przypisanej karcie.
  
  
• Kiedy grupa osiągnie porozumienie należy wyjąć z talii kartę o odpowiedniej wartości, zapisać czynnik wpływający na zdolność przystosowawczą na kartce papieru i przykleić ją do karty. Proszę przykleić ją na „wykres A”, najwyższe wartości u góry a najniższe na dole.
  
  
• Proszę powtórzyć ten schemat dla wszystkich czynników, które zostały oznaczone jako wpływające na zdolność przystosowawczą. Wartości zostały przypisane najważniejszym czynnikom wpływającym na zdolność przystosowawczą. Są to karty, które obecnie mają Państwo w ręku.  

3. Klasyfikacja według lokalnego obszaru lub sektora gospodarczego:

• Lider procesu umieszcza na tablicy arkusz „Zdolność przystosowawcza 3”:

•  oraz listę istotnych negatywnych czynników klimatycznych i społeczno-gospodarczych, określonych w Ćwiczeniu II i III.
  
  
• Proszę spojrzeć na trzymane w rękach karty i przejrzeć je jedna po drugiej. Proszę  zdecydować czy poszczególne czynniki są bardziej lub mniej istotne w porównaniu z poprzednia oceną. Karty należy umieścić na „hierarchii znaczenia” na wykresie A.
  
  
• Po umieszczeniu wszystkich kart, proszę sfotografować powstałą „hierarchię znaczenia”
  
  
• Proszę spojrzeć na karty o „Dużym znaczeniu” i przejrzeć je jedna po drugiej. Karty należy umieścić na „hierarchii trudności”, od łatwej do niemożliwej, na wykresie B. Proszę omówić powody, dla których grupa uważa, że są one łatwe lub trudne do zmiany oraz wskazać , co jest potrzebne do wprowadzenia pozytywnych zmian.
  
  
• Proszę powtórzyć ten schemat dla wszystkich kart o dużym i średnim znaczeniu.  Po umieszczeniu wszystkich kart, proszę sfotografować powstałą „hierarchię trudności”.
  
  
• Jeśli omawiają Państwo więcej niż  jeden obszar lub sektor ekonomiczny, proszę powtórzyć krok 3. Pozwoli to uzyskać dwie „hierarchii trudności”.

4. Proszę omówić możliwe reakcje podjęte w celu wzmocnienia czynników zdolności przystosowawczej. Należy umieścić je na liście. Jakie zmiany wymagałyby dodatkowego wysiłku? Proszę rozróżnić mocne i słabe strony.

Powrót do ćwiczenia IV – Lokalna wrażliwość
Przejdź do ćwiczenia VI – Odpowiedzialność i związki między kluczowymi podmiotami zaangażowanymi w zmianę